مونو اتیلن گلایکول (Mono Ethylene Glycol) که به اختصار MEG نامیده میشود، یکی از پرکاربردترین ترکیبات شیمیایی در صنایع مدرن بهشمار میرود. این مادهی بیرنگ، بیبو و با ویسکوزیته نسبتاً پایین، به دلیل خواص فیزیکی و شیمیایی منحصربهفرد خود، نقش حیاتی در تولید انواع محصولات صنعتی و مصرفی ایفا میکند.
MEG عمدتاً بهعنوان مادهی پایه برای تولید پلیاتیلن ترفتالات (PET) استفاده میشود که در ساخت بطریهای پلاستیکی، الیاف مصنوعی و بستهبندی مواد غذایی کاربرد دارد. همچنین این ترکیب در صنایع مختلف از جمله نساجی، خودروسازی، نفت و گاز، داروسازی، ساخت و ساز و صنعت خنککنندهها نقش کلیدی دارد.
در ادامه، نگاهی جامع به کاربردهای اصلی MEG در صنایع مختلف خواهیم داشت:
نقش اتیلن گلایکول در ضدیخها، خنککنندهها و سیالات انتقال حرارت
اتیلن گلایکول یکی از مهمترین ترکیبات مورد استفاده در سیستمهای سرمایشی و گرمایشی است که بهطور گسترده بهعنوان ضدیخ، خنککننده و سیال انتقال حرارت در صنایع مختلف بهویژه صنعت خودروسازی، هوافضا و تهویه مطبوع کاربرد دارد.
این ماده در ساختار ضدیخهای خودرو، بهعنوان مایع یخزدا در هواپیماها، آب خنککننده در سیستمهای HVAC و همچنین سیال انتقال حرارت در پمپهای حرارتی ژئوترمال استفاده میشود. با این حال، اتیلن گلایکول خالص بهدلیل ظرفیت گرمایی ویژه پایین و ضریب انتقال حرارت کم، به تنهایی مناسب استفاده بهعنوان ضدیخ یا خنککننده موتور نیست و باید بهصورت محلول در آب بهکار رود.
یکی از ویژگیهای کلیدی محلول آبی اتیلن گلایکول، توانایی آن در تغییر خواص فیزیکی آب است. این ماده با تداخل در پیوندهای هیدروژنی بین مولکولهای آب، ساختار یخ را مختل کرده و باعث میشود نقطه انجماد به میزان قابل توجهی کاهش یابد. همچنین، این ترکیب با افزایش نقطه جوش محلول، بازه دمایی عملکرد آن را گسترش میدهد و مانع از جوشآوردن سیستمهای سرمایشی در دماهای بالا میشود.
بیشترین عملکرد ضدیخی این محلول زمانی حاصل میشود که غلظت اتیلن گلایکول حدود 70٪ باشد؛ در این حالت، نقطه انجماد محلول تا دمای منفی 55 درجه سانتیگراد کاهش مییابد. نسبت غلظت اتیلن گلایکول در محلول، بر خواصی چون ظرفیت سرمایش و ضریب کلی انتقال حرارت تأثیر مستقیم دارد و این خواص، رفتار حرارتی و دینامیکی سیال را در سیستمهای گرمایشی و سرمایشی تعیین میکنند.
فرآیند آبزدایی در صنعت نفت و گاز
با افزایش فعالیتهای استخراج نفت و گاز در آبهای عمیق، انتقال این مواد از طریق خطوط لوله طولانی اهمیت بیشتری یافته است. یکی از چالشهای اصلی در این مسیر، جلوگیری از آبدار شدن محصول و در نتیجه پیشگیری از خوردگی تجهیزات است. برای مقابله با این مشکل، از فرآیند آبزدایی استفاده میشود.
یکی از مواد رایج در این فرآیند، اتیلن گلیکول است که برای حذف آب از جریان گاز طبیعی بهکار میرود. این ماده از تشکیل گاز طبیعی همراه با بخار آب جلوگیری کرده و پس از طی فرآیند تصفیه، قابل بازیافت و استفاده مجدد است.
در صنعت گاز طبیعی، سیستم Glycol Dehydration یا آبزدایی با گلیکول، یک روش متداول برای حذف آب از گاز تولیدشده است. این سیستم از یک مایع خشککن (رطوبتزدا) استفاده میکند تا بخار آب موجود در گاز طبیعی استخراجشده از منابع زیرزمینی را جذب کند. این موضوع از اهمیت بالایی برخوردار است، چراکه رطوبت موجود در گاز میتواند باعث آسیبدیدگی جدی تجهیزات، خوردگی خطوط لوله و کاهش کیفیت محصول نهایی شود. به همین دلیل، بهکارگیری این سیستم در پالایشگاهها و واحدهای گاز ضروری است.
اتیلن گلیکول؛ ماده اولیه در تولید پلیمرها
اتیلن گلیکول یکی از مواد اولیه کلیدی در ساخت انواع پلیمرهاست و در تولید موادی مانند پلییورتان (Polyurethane)، پلیاتیلن سوکسینات (PES) و پلیاتیلن ترفتالات (PET) کاربرد گستردهای دارد.
پلییورتان نوع Head-to-Tail از طریق یک واکنش پلیمریزاسیون افزایشی بین p-isocyanatobenzyl isocyanate و اتیلن گلیکول در حضور کاتالیست قلیایی تولید میشود.
همچنین، اتیلن گلیکول در تولید پلیاتیلن گلیکول (PEG) نقش مهمی دارد. در این فرایند، اتیلن گلیکول با اتیلن اکساید وارد واکنش شده و تحت شرایط کاتالیزوری، انواع مختلفی از PEG بهعنوان محصول نهایی بهدست میآید.
برای تولید پلیاتیلن ترفتالات (PET) نیز از ترکیب اتیلن گلیکول و اسید ترفتالیک (Terephthalic Acid) در حضور کاتالیست شیمیایی و حرارت استفاده میشود. در پایان این فرایند، PET بهصورت مذاب تولید شده و برای استفاده در صنایع مختلف قالبگیری میشود.
در کنار پلیاتیلن، پلیاتیلن ترفتالات یکی از پرکاربردترین و رایجترین پلاستیکها در جهان بهشمار میرود. این ماده در تولید محصولاتی چون کیسههای پلاستیکی، بطریهای آب معدنی و نوشابه، پتوهای فضایی (Space Blankets) و سیلندرهای گاز بهکار میرود.
محصولات پلاستیکی ساختهشده از PET و PE اغلب بهعنوان ظروف نگهدارنده مواد شیمیایی استفاده میشوند. چرا که بهدلیل ویژگیهای متنوع فیزیکی و شیمیایی، با طیف وسیعی از مواد اسیدی و بازی سازگار هستند و مقاومت بالایی از خود نشان میدهند.
کاربرد در صنایع سبک
- در تولید جوهر قلم، جوهر استامپ و خودکار برای تنظیم ویسکوزیته و کاهش فراریت.
- در صنعت رنگ و پوششها به عنوان حلال و عامل تنظیمکننده غلظت.
- در تولید مواد آرایشی به عنوان ماده پایه یا مرطوبکننده.
کاربردهای صنعتی خاص
- مایعات ترمز هیدرولیک: MEG در ترکیبات سیالات ترمز استفاده میشود.
- صنعت لاستیک و کفش: در ساخت مواد اولیه برای لاستیک کفش و محصولات پلیمری.
- ساخت فایبرگلاس و کامپوزیتها
- جلوگیری از قارچزدگی چوب و استفاده در فرآیندهای نگهداری چوب در موزهها و مرمت آثار تاریخی.
- Binder در ریختهگری شن مذاب
- روانکننده در تولید شیشه و آسیاب سیمان
- افزودنی ضد خوردگی در سیستمهای خنککننده الکترونیکی مثل کامپیوترهای شخصی و تلویزیونهای پروژکتوری
کاربردهای دارویی و زیستی
- به عنوان ناقل دارویی (Drug Carrier): MEG در فرمولاسیون برخی داروها بهعنوان حامل مؤثر مواد مؤثره استفاده میشود.
- در ساخت برخی واکسنها و محلولهای دارویی کاربرد دارد (البته با کنترل دوز و خلوص).
- استفاده در محصولات مراقبت پوستی و آرایشی، به عنوان مرطوبکننده و حلال ملایم.
صادرات مونو اتیلن گلایکول با ایشتار کمپانی
ایشتار کمپانی با سالها تجربه در زمینه صادرات مواد شیمیایی، یکی از تأمینکنندگان قابل اعتماد مونو اتیلن گلایکول (MEG) در منطقه بهشمار میرود. این شرکت با بهرهگیری از شبکه وسیع لجستیکی و همکاری با تولیدکنندگان معتبر داخلی، توانسته نقش مهمی در تأمین بازارهای بینالمللی ایفا کند.
مقاصد صادراتی ایشتار کمپانی
ایشتار کمپانی با تمرکز بر بازارهای خاورمیانه، آسیای مرکزی، اروپا و آفریقا، توانسته مشتریانی ثابت و وفادار در صنایع پتروشیمی، پلاستیک، نساجی و خودروسازی جذب کند. صادرات MEG با استانداردهای بینالمللی و بستهبندی مناسب انجام میشود تا کیفیت محصول تا مقصد حفظ شود.
خدمات صادراتی ما شامل:
✅ تأمین MEG با کیفیت بالا و آنالیز معتبر
✅ بستهبندی استاندارد در بشکه، IBC یا تانکر
✅ حملونقل سریع و ایمن از بنادر جنوبی ایران
✅ ارائه اسناد صادراتی کامل (COA، MSDS، فاکتور رسمی، گواهی مبدأ و …)
✅ امکان سفارش در مقادیر عمده با قیمت رقابتی
چرا ایشتار کمپانی؟
- تجربه گسترده در بازار بینالملل
- ارتباط مستقیم با پالایشگاهها و تولیدکنندگان داخلی
- شفافیت کامل در فرآیند فروش و صادرات
- پشتیبانی فنی و مشاوره پیش از خرید برای مشتریان خارجی
جمعبندی
مونو اتیلن گلایکول یکی از ستونهای کلیدی در صنایع شیمیایی و تولیدی است. گستردگی کاربردهای آن نشان میدهد که توسعه و تولید پایدار این ماده، اهمیت بالایی در حفظ زنجیره تأمین بسیاری از محصولات روزمره دارد.
